Balgam

Balgam, akciğerlere trake borusuyla devamında salgılanan bir salgı olarak bilinmektedir. Balgam mukus olarak da bilinmektedir. Trake borusuna kaçan toz gibi maddeleri kendine yapıştırmasıyla ve dışarıya atabilmek amacıyla oluşum gösterir. Trake de iki farklı hücre bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi olan goblet hücresinde bu salgı oluşum gösterir. Goblet hücrelerinin bitişiğinde bulunan silia adı verilen tüycüklerin olduğu hücreler ise tek yönde hareket ederek salgıyı dışarıya atmaya yardımcı olur. Genelde yapısı itibariyle sudan oluşur ve saydam renktedir. Bazı durumlarda balgam iltihaplı bir hal alır. Bronşial astım rahatsızlıklarında, bronşit gibi durumları kapsayan bu durumlarda yoğunluğu artış gösterir, renginin de koyulaştığı görülmektedir. Mukusun yoğunlaştığında, silialar bunu dışarıya atmakta yetersizdir. Balgam çıkarmada problem oluştuğunda, öksürük meydana gelir, bu şekilde balgam dışarıya atılmaya çalışılır. Bu durumda alınacak ilaçlarla balgamın yoğunluğu azaltılmalıdır. Bol miktarda su tüketmek balgamın yoğunluğunu azaltmaya yardımcı olur. Solunum organlarının salgılamış olduğu, ağızdan dışarıya atılan sümüksü madde balgam olarak adlandırılır. Balgam tek başına bir hastalık olmamaktadır ve solunum yollarında bir miktar balgam bulunması normal görülen bir durumdur. Balgam rahatsız edici derecedeyse eğer ve rengi değişmişse bir hastalığın belirtisi olarak görülebilir. Balgamın rengi hangi hastalıktan kaynaklandığını bulmakta oldukça önemlidir. Siyah ve gri renkte balgam sigara dumanına maruz kalındığını, kömür tozu ve hava kirliliği gibi nedenlerle oluşmaktadır. Kırmızı, kanlı balgam belirtisinde ise akciğerlerle ilgili ciddi bir rahatsızlık habercisi olmaktadır. Kronik bronşit hastalığı, zatürre ve tüberküloz gibi solunum yolu iltihaplarında sarı renkte balgam görülmektedir. Şeffaf balgam astımın tipik özellikleri arasındadır. Bu balgam oldukça yapışkan ve hasta balgamı atmakta zorlanacaktır.

Balgam Türleri:

• Sümüksü balgam: Pelte şeklindedir, berrak ve üzeri köpüklü olarak görülür. Müzmin bronşit iltihaba neden olmadığında görülen balgam türü olarak bilinmektedir.
• Cerahatli ve sümüksü balgam: Balgamın sümüksü yapısı vardır. Cerahatli balgamın rengi bulanıktır. En sık görülen balgam türüdür. Bu durum bronşitin mikrop aldığı ve tedaviye ihtiyaç olduğunu belirtmektedir.
• Cerahatli balgam: Balgamın tamamına yakını cerahatten oluşmaktadır. Mikrobun türüne göre balgamın rengi, sarı veya yeşil olarak görülür. Bronş genişlemesinde, zatürrede, verem belirtisinde ve müzmin bronşitte bu tür balgam görülmektedir. Bazı durumlarda yapışkan balgam belirtisi olabilir. Bu halde göğüste dolgunluk hissi olmaktadır. Astım hastalarında bu tür balgam fazla belirir. Bronşitte köpüklü ve yumuşak balgam, zatürre hastalığında ise koyu renkte ve bazı yerler kanlı olmaktadır.
• Kanlı balgam: Akciğer kanseri olduğunda, verem belirtisinde, boğmaca ve bronşitte kanlı balgam görülmektedir. Balgamın pembe, sulu ve köpüklü balgamla beraber nefes almakta zorluk oluyorsa akciğerlerde su toplanması, kalp rahatsızlıkları, fazla miktarda balgam gelmesi veremi yada bronş genişlemesini belirtir.
• Siyah veya gri balgam: Kirli havayı soluyan kişilerde görülen balgam türü olmaktadır.
• Yalancı balgam: Boğazdan, burundan, mideden ve sinüslerden gelen sümük, kan ve cerahat balgamla karıştırılmaktadır. Balgam sadece öksürükle beraber akciğerlerden ve bronşlardan gelebilir.

Balgam Tedavisi

Balgam tedavisi yapılması için öncelikle balgamın nedenini bulmak gerekmektedir ve balgam oluşumu bir hastalıktan kaynaklanıyorsa hastalığın tedavisine başlamak gereklidir. Bununla beraber balgam şikayetini azaltmak amacıyla balgam söktürücü ilaçlar ve şifalı bitkilerin kullanımı uygun olabilir. Balgam bitkisel tedavi için meyan kökü, ısırgan otu, zencefil ve ıhlamur gibi şifalı bitkiler balgam söktürücü etkilerinden dolayı kullanılmaktadır. Isırgan otunun tohumları suyu sıkılmış üzümle beraber suda kaynatılarak hazırlanan karışım her gün 1 çorba kaşığı içilmeye devam edildiğinde boğazı yumuşatır ve balgamı söktürmeye yardımcı olacaktır.

Balgam Azaltmada Kullanılan İlaçlar

Balgam söktürmede kullanılan ilaçların etken maddesi asetil sistein olmaktadır. Bu ilaçlar suya karıştırılmasıyla köpürtülür ve bu şekilde içilmektedir. Bazı balgam ilaçları toz halinde bulunmaktadır. Bunlar yine suda çözünür ve o şekilde içilir. İlaçların en önemli özelliği mukolitik etkisidir. Yani balgamın akışkanlığını sağlamaktadır.